Đau thắt lưng: Nguyên nhân, triệu chứng và điều trị bệnh

Đau thắt lưng là hội chứng do đau khu trú trong khoảng từ ngang mức L1 đến nếp lằn mông. Khoảng 65-80% những người trưởng thành trong cộng đồng có đau cột sống thắt lưng (CSTL) cấp tính hoặc một vài lần trong đời và 10% trong số này bị chuyển thành đau cột sống thắt lưng mạn tính.

Nguyên nhân

Đau vùng thắt l­ưng rất thư­ờng gặp trong lao động sản xuất, trong sinh hoạt và trong cuộc sống hàng ngày, theo Tổ chức Y tế Thế giới đau thắt lưng (ĐTL) là nguyên nhân hay gặp nhất gây ốm đau và mất sức lao động ở những ng­ười d­ưới 45 tuổi; tỷ lệ ĐTL hàng năm khoảng 5% dân số; 50% ngư­ời đau thắt lư­ng ở trong độ tuổi lao động.

Đau vùng thắt lưng do nguyên nhân cơ học

Do căng giãn cơ, dây chằng cạnh cột sống quá mức (bê vác nặng, sai tư thế sinh hoạt) thoái hoá đĩa đệm cột sống, thoát vị đĩa điệm CSTL, loãng xương, trượt thân đốt sống, dị dạng đốt sống.

Đau thắt lưng do một bệnh toàn thân

Đau do các bệnh khớp mạn tính (viêm cột sống dính khớp, viêm khớp dạng thấp, loãng xương); đau do chấn thương; do ung thư, do các nguyên nhân khác (sỏi thận, loét hành tá tràng, bệnh lý động mạch chủ bụng, u xơ tuyến tiền liệt…)

Triệu chứng

Đau CSTL do nguyên nhân cơ học

• Đau cột sống thắt lưng do căng giãn dây chằng quá mức: Đau xuất hiện đột ngột sau khi bê vác đồ nặng, sau hoạt động sai tư thế (lao động chân tay kéo dài, đi guốc cao…) rung xóc do đi xe đường dài, sau nhiễm lạnh hoặc sau một cử động đột ngột.

• Đau thường kèm theo co cứng khối cơ lạnh cột sống lưng, khi ấn ngón tay dọc các mỏm tay sau hoặc vào khe liên đốt ở hai bên cột sống có thể xác định được điểm đau.
• Thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng: thường có biểu hiện của đau thần kinh toạ. Người bệnh đau lan từ CSTL lan xuống mông, phía sau ngoài đùi, mặt trước bên cẳng chân, mắt cá ngoài. Đôi khi có cảm giác nông, tê bì, kiến bò, kim châm…Bị nặng còn có thể mất cảm giác chi dưới, teo cơ đùi.

Đau vùng CSTL do một bệnh toàn thân

Trong trường hợp này người bệnh thường có các triệu chứng khác kèm theo: có sốt, dấu hiệu nhiễm trùng nếu là do nguyên nhân nhiễm khuẩn; gầy sụt cân, đau ngày càng tăng, đau vùng thắt lưng ngày càng dữ dội tăng kèm dấu hiệu shock, da xanh thiếu máu nếu có nghi ngờ phinh tắch động mạch chủ bụng…

Tuy nhiên để chẩn đoán xác định nguyên nhân đau vùng thắt lưng còn là vấn đề phức tập, người ta cho rằng có hơn 85% đau vùng thắt lưng không có chẩn đoán xác định.

Điều trị

1. Luôn cần phân biệt đau vùng thắt lưng do nguyên nhân cơ học hay do bệnh toàn thân để có hướng điều trị phù hợp.
2. Kết hợp thuốc với các biện pháp phục hồi chức năng.
3. Lưu ý các tư thế, thói quen sinh hoạt xấu (tránh cúi, tránh xoay vặn, mang vác vật nặng, có thể sử dụng đai lưng để tránh phát bệnh hoặc khiến bệnh trở lên trầm trọng.
4. Bệnh nhân nên tập bơi, thể dục nhẹ nhàng với các bài tập cơ bụng, cơ lưng…