Thoát vị đĩa đệm gây đau lưng, tê chân tay, ảnh hưởng vận động; theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), thoát vị đĩa đệm còn là nguyên nhân phổ biến gây đau lưng và có xu hướng ngày càng trẻ hóa.

Thoát vị đĩa đệm là gì?

Đĩa đệm là lớp sụn nằm giữa các đốt sống, có nhân nhầy ở trung tâm và bao xơ bao quanh, giúp hấp thụ lực và giảm chấn động khi cơ thể vận động.Thoát vị đĩa đệm xảy ra khi bao xơ bị rách hoặc yếu đi, khiến nhân nhầy tràn ra ngoài và chèn ép lên rễ thần kinh hoặc tủy sống. Tình trạng này có thể gây đau nhức, tê bì và ảnh hưởng nghiêm trọng đến sinh hoạt hàng ngày.

Thoát vị đĩa đệm là tình trạng nhân nhầy đĩa đệm cột sống thoát ra khỏi vị trí bình thường trong vòng sợi, chèn ép vào ống sống hay các rễ thần kinh sống
Thoát vị đĩa đệm là tình trạng nhân nhầy đĩa đệm cột sống thoát ra khỏi vị trí bình thường trong vòng sợi, chèn ép vào ống sống hay các rễ thần kinh sống

Nguyên nhân gây thoát vị đĩa đệm

  • Thoái hóa theo tuổi tác: Sau tuổi 30, cấu trúc đĩa đệm bắt đầu mất nước và tính đàn hồi, dễ rạn nứt.
  • Chấn thương hoặc vận động sai tư thế: Mang vác nặng, cúi gập hoặc xoay người đột ngột làm tăng áp lực lên cột sống.
  • Yếu tố di truyền: Một số người có cấu trúc mô liên kết yếu, dễ mắc bệnh hơn.
  • Lối sống kém lành mạnh: Thừa cân, hút thuốc lá, ngồi nhiều, ít vận động đều làm tăng nguy cơ thoát vị đĩa đệm.  Thoát vị đĩa đệm cũng là bệnh của nhân viên văn phòng ngồi lâu một chỗ, ít vận động trong suốt 8 – 10 tiếng dẫn đến tăng áp lực lên cột sống và hệ thống đĩa đệm.
Theo thống kê của Bộ Y tế, thoát vị ngày càng trẻ hoá, thường gặp ở lứa tuổi 20-55 tuổi
Theo thống kê của Bộ Y tế, thoát vị ngày càng trẻ hoá, thường gặp ở lứa tuổi 20-55 tuổi

Lâm sàng bệnh

  1. Hoàn cảnh phát bệnh: thường xuất hiện sau một chấn thương hay gắng sức của cột sống.
  2. Tiền sử: thường bị đau thắt lưng tái phát nhiều lần.
  3. Tiến triển: bệnh thường phát triển theo 2 giai đoạn:
  • Giai đoạn đau cấp: Là giai đoạn đau lưng cấp xuất hiện sau một chấn thương hay gắng sức. Về sau mỗi khi có những gắng sức tương tự thì đau lại tái phát. Trong giai đoạn này có thể có những biến đổi của vòng sợi lồi ra sau, hoặc toàn bộ đĩa đệm lồi ra sau mà vòng sợi không bị tổn thương.
  • Giai đoạn chèn ép rễ: Đã có những biểu hiện của kích thích hay chèn ép rễ thần kinh, xuất hiện các triệu chứng của hội chứng rễ: đau lan xuống chân, đau tăng khi đứng, đi, hắt hơi, rặn… nằm nghỉ thì đỡ đau. Ở giai đoạn này vòng sợi đã bị đứt, một phần hay toàn bộ nhân nhầy bị tụt ra phía sau (thoát vị sau hoặc sau bên), nhân nhầy chuyển dịch gây ra chèn ép rễ. Bên cạnh đó, những thay đổi thứ phát của thoát vị đĩa đệm như: phù nề các mô xung quanh, ứ đọng tĩnh mạch, các quá trình dính… làm cho triệu chứng bệnh tăng lên.
Thoát vị đĩa đệm thường xuất hiện sau một chấn thương hay gắng sức của cột sống
Thoát vị đĩa đệm thường xuất hiện sau một chấn thương hay gắng sức của cột sống

Nhiều người thường phát hiện bệnh quá muộn và chữa trị không đúng cách nên bệnh có thể tái phát nhiều lần và ngày càng nặng hơn, dẫn đến mất khả năng vận động. Chính vì vậy, người bệnh cần phải nhận biết sớm các triệu chứng thoát vị đĩa đệm để có phương pháp chữa trị sớm và kịp thời. Theo Saporta (1970), trên lâm sàng nghĩ đến thoát vị đĩa đệm nếu có 4 triệu chứng trở lên trong số 6 triệu chứng sau:
(1) Có yếu tố chấn thương.
(2) Đau cột sống thắt lưng lan theo rễ, dây thần kinh hông to.
(3) Đau tăng khi ho, hắt hơi, rặn.
(4) Có tư thế giảm đau: nghiêng người về một bên làm cột sống bị vẹo.
(5) Có dấu hiệu chuông bấm.
(6) Dấu hiệu Lasègue (+).

Điều trị và dự phòng thoát vị đĩa đệm

Điều trị bệnh

  1. Điều trị nội khoa với thuốc: Thuốc giảm đau, kháng viêm, giãn cơ theo chỉ định bác sĩ.
  2. Vật lý trị liệu: Kéo giãn cột sống, châm cứu, massage giúp giảm đau và cải thiện lưu thông máu.
  3. Tiêm ngoài màng cứng: Giúp giảm đau nhanh trong các trường hợp đau dữ dội.
  4. Thực phẩm bổ trợ: Một số nghiên cứu cho thấy bổ sung dưỡng chất cho sụn và khớp (như Axit Hyaluronic, collagen type II) có thể hỗ trợ cải thiện tình trạng.
  5. Phẫu thuật (khi điều trị nội khoa thất bại)
  • Phẫu thuật mổ mở hoặc qua ống banh (quadrant), lấy bỏ nhân thoát vị giải chèn ép thần kinh
  • Phẫu thuật nội soi cột sống, lấy bỏ nhân thoát vị.
  • Thay đĩa đệm nhân tạo.

Phòng ngừa thoát vị đĩa đệm tái phát

Các bài tập bụng giúp nâng đỡ cột sống tốt hơn bao gồm Plank, Gập bụng đạp xe...
Các bài tập bụng giúp nâng đỡ cột sống tốt hơn bao gồm Plank, Gập bụng đạp xe…
  1. Giữ tư thế đúng: Tránh cúi gập hoặc vặn xoắn cột sống đột ngột. Khi nâng vật nặng, cần ngồi xổm, giữ lưng thẳng.
  2. Tập luyện đều đặn: Các bài tập cơ lưng – bụng, yoga, bơi lội giúp tăng cường độ dẻo dai cho cột sống.
  3. Kiểm soát cân nặng: Giúp giảm áp lực lên cột sống.
  4. Chế độ dinh dưỡng hợp lý: Ăn nhiều rau xanh, cá, sữa và thực phẩm giàu canxi, vitamin D để duy trì sức khỏe xương khớp.

Thoát vị đĩa đệm là bệnh lý xương khớp phổ biến, có thể gây tàn phế nếu không điều trị đúng cách. Việc nhận biết sớm triệu chứng, tuân thủ điều trị và duy trì lối sống lành mạnh sẽ giúp người bệnh giảm đau, phục hồi vận động và phòng ngừa tái phát hiệu quả.

 

Huacomplex - Giải pháp điều trị thoái hoá khớp

Giúp bổ sung dưỡng chất cho khớp, hỗ trợ phục hồi sụn khớp, giúp khớp vận động linh hoạt, giúp giảm đau mỏi khớp. Hỗ trợ giảm nguy cơ thoái hóa khớp.

Để lại một bình luận

Email của bạn sẽ không được hiển thị công khai. Các trường bắt buộc được đánh dấu *